Geachte raad, geacht college en geachte voorzitter,
In het welvarende en machtige Troje leefde de beeldschone prinses Cassandra. Cassandra was zó mooi dat zelfs de god Apollo haar het hof wilde maken. Als geschenk kreeg zij van hem de gave om de toekomst te kunnen voorspellen. Deze gave werd in dank aanvaard, maar toen Cassandra erachter kwam dat Apollo in ruil daarvoor het bed met haar wilde delen, weigerde zij hem.
Apollo was woedend, voorzitter, en hij besloot Cassandra te straffen. De goden konden een verleende gave echter niet ongedaan maken. In plaats daarvan voegde hij er daarom een vloek aan toe. Deze vloek was dat Cassandra de toekomst weliswaar zou kennen, maar dat haar voorspellingen - hoe waarachtig ook - door niemand zouden worden geloofd.
Cassandra voorzag de ondergang van haar stad. Zij waarschuwde de Trojanen voor het Paard van Troje met de woorden: ‘hoed u voor Grieken met geschenken’. En gezien de huidige ontwikkelingen in de Europese Unie, voorzitter, moeten wij vaststellen dat Cassandra waarschijnlijk inderdaad over voorspellende gaven beschikte.
Maar niemand luisterde, het paard werd tóch binnengehaald en Troje ging ten onder.
*
In de hedendaagse politieke wetenschap spreekt men, in referentie aan deze mythe, van het zgn. ‘Cassandra-syndroom’. Iemand die lijdt aan dit syndroom, slaat valide waarschuwingen en voorspellingen willens en wetens in de wind. Niet op inhoudelijke gronden maar op grond van vooringenomenheid, wantrouwigheid en koppigheid, om vervolgens achteraf te moeten erkennen dat hij ziende blind en horende doof is geweest.
Waarom vertel ik dit allemaal, voorzitter? Ik vertel dit omdat ik de laatste tijd vaak aan deze mythe moet denken. Ik voel mij in dit huis met enige regelmaat namelijk zélf een soort Cassandra en dat is een gevoel dat vermoedelijk herkend wordt door de meeste oppositiepartijen, door een groot deel van de maatschappelijke instellingen in deze stad en door een toenemend aantal van haar burgers. De belangrijkste oorzaak van dit gevoel is dat veel discussies in deze raad vastlopen op de dooddoener dat deze coalitie nu eenmaal ‘andere keuzes’ maakt. Inhoudelijke argumenten lijken daarbij secundair te zijn aan de getalsverhoudingen, hoe onderbouwd die argumenten ook zijn.
En natuurlijk, voorzitter, deze coalitie máákt andere keuzes. Op dit moment bestaat er in deze raad nu eenmaal een meerderheid - hoe gekunsteld en geforceerd die meerderheid soms ook moge zijn – vóór die ‘andere keuzes’. En omdat het niet zoveel zin heeft daartegen te hoop te blijven lopen, proberen wij binnen die gestelde kaders oprecht een bijdrage te leveren en de speerpunten van deze coalitie op hun merites te beschouwen.
Echt waar, voorzitter. Alleen het gekke is dat er zelfs vanuit dát perspectief nogal wat mis is met het beleid van dit college. Ik loop een paar voorbeelden met u langs.
Jeugd
Investeren in de jeugd is voor deze coalitie een absoluut speerpunt. Hulde voor dat standpunt, want als er één groep in onze samenleving bepalend is voor de toekomst, is het de jeugd. En ook de begroting belooft op dit punt het nodige:
• Bij de bezuinigingen zullen het jeugd- en jongerenwerk ontzien worden.
• Er zal een flinke impuls worden gegeven aan de Brede Schoolontwikkeling.
• En er wordt werk gemaakt van het naar Hoorn halen van HBO of zelfs universitair onderwijs.
Nogmaals hulde, want wie kan het nou oneens zijn met zulke mooie, toekomstgerichte ambities? Een waar geschenk voor de stad.
Maar het gekke, voorzitter, is dat de praktijk er zo anders uitziet. Want:
• Hoeveel betekenis heeft het ontzien van jeugd- en jongerenwerk nog wanneer op bijna alle andere onderdelen van de civil society die onze jeugd omringt wél wordt bezuinigd?
• Wat gaat er komen van die prachtige BS-ambities wanneer wij enkele pagina’s verderop lezen dat er geen enkel expliciet budget aan wordt gekoppeld?
• Wat gaat er komen van die ambities rondom hoger onderwijs wanneer daar op geen enkele wijze concrete acties aan worden verbonden? (Purmerend, WF, specifieke thema’s)
Op deze manier weinig. In woord stelt deze begroting dat in de jeugd wordt geïnvesteerd, maar daden worden daaraan vooralsnog niet of nauwelijks verbonden.
Hoed u dus voor Grieken met geschenken, geachte coalitie, want met alleen mooie woorden komt er niets terecht van uw eigen ambities.
Participatie en verantwoordelijk burgerschap
Deze coalitie richt zich nadrukkelijk op participatie en verantwoordelijk burgerschap. Daartoe staat in de begroting onder andere de prijzenswaardige ambitie geformuleerd om maatschappelijke participatie te versterken door stimulering en ondersteuning van vrijwilligers (blz. 77). Een goede zaak want wie kan het oneens zijn met de wens dat burgers eigen initiatief nemen en samen bouwen aan een gezonde samenleving?
Gek genoeg, voorzitter, is de praktijk echter dat dit college ons daags na deze algemene beschouwingen wil doen besluiten om te bezúinigen op de ondersteuning van vrijwilligerswerk. Een sociaal kapitaal van 100 tot 150 vrijwilligers kan straks niet meer worden aangeboord vanwege de aanstaande kortingen op hun begeleiding.
Hoed u dus voor Grieken met geschenken, geachte coalitie, want het wordt weliswaar mooi aan u gepresenteerd in deze begroting, maar als u niet ingrijpt gaat uw college per 15 november a.s. het tegenovergestelde doen.
Economie
Deze coalitie wil de economie een boost geven. Een prima voornemen voorzitter, want iedereen heeft baat bij een goed draaiende stadseconomie. Een stadseconomie die gestimuleerd wordt door:
• Een college dat economische ontwikkelingen in de gaten houdt en waar nodig haar koers daarop aanpast.
• Stimulering van ondernemerschap door een gezond ondernemersklimaat.
• En het aantrekkelijk maken en houden van de stad, met name ook voor toeristen.
Duidelijk verhaal.
• Maar dan geeft het toch te denken, voorzitter, als er in de praktijk geen discussie mogelijk is over de veranderende economische omstandigheden en de vraag of eerder gekozen beleidsrichtingen daardoor wellicht bijgesteld zouden moeten worden. (ons initiatief; column Hans Stuijfbergen; amendement SP)
• Dan geeft het toch te denken wanneer plaatselijke ondernemers ons in de praktijk waarschuwen voor het huidige economische beleid. Een beleid dat kennelijk zó sterk is gericht op de regulering dat het leidt tot een ongezonde concurrentiebalans, met steeds meer leegstand als gevolg. (Brieven 7 oktober)
• Dan geeft het toch te denken wanneer de zwaarste bezuinigingen plaatsvinden in de sector Kunst en Cultuur, terwijl zo ongeveer iedere serieuze wetenschappelijke studie (bijvoorbeeld Marlet) op dit terrein stelt dat juist déze sector op de langere termijn de aantrekkelijkheid van de stad bepaalt. (Zie ook reeks VVD-prominenten. Opstelten, Wiegel, Bolkesteijn, enz.)
Hoed u dus voor Grieken met geschenken, geachte coalitie, want het klassiek-liberale beleid waarmee dit college probeert de economie te stimuleren heeft zich op zijn minst discutabel bewezen. Al die vrijheid en laissez-faire voelt misschien als een cadeautje, maar zal in de praktijk averechts uitpakken.
Concreet, voorzitter, vinden wij dat het tijd wordt voor een binnenstadsmanager en wij zullen daartoe samen met D66 een motie indienen.
Bezuinigingen
En dan kom ik bij mijn laatste voorbeeld, voorzitter. De coalitie wil dat haar college komt tot structurele kostenbesparingen zonder dat dit ten koste mag gaan van de sociale veiligheid. Vervolgens bezuinigt het college sterk op armoedebeleid en welzijnswerk. Bezuinigingen die op korte termijn besparingen opleveren, maar die op langere termijn - zowel financieel als maatschappelijk - juist hógere kosten zullen veroorzaken op het gebied van zorg en veiligheid.
Hoed u dan ook - zeker in dit geval - voor Grieken met geschenken, geachte coalitie. Want uw college doet het geregeld vóórkomen alsof haar bezuinigingen meevallen, maar wees gewaarschuwd: het achteraf bestrijden van problemen zal uiteindelijk veel duurder uitpakken dan preventie vooraf.
Samenvattend.
Iedereen in deze zaal weet natuurlijk dat de coalitie veel van deze waarschuwingen niet voor het eerst hoort. Integendeel zelfs. De meeste ervan zijn al vele malen voor het voetlicht gebracht door oppositie, maatschappelijke organisaties en burgers, vaak op basis van doorwrochte wetenschappelijke inzichten. Maar hoezeer wij het ook proberen en hoe oprecht de intenties daarbij ook zijn: deze coalitie is ziende blind en horende doof. Het slaat onderbouwde waarschuwingen in de wind, niet vanwege de inhoud, maar vanwege vooringenomenheid, wantrouwigheid en koppigheid.
Daarmee, geachte coalitie, dreigt u echter te kiezen voor beleid dat op de langere termijn niet alleen onze, maar ook uw eigen doelen zal ondermijnen. Uw Paard van Troje staat op de drempel, haalt u het alstublieft niet de stad binnen.
Ter afsluiting voorzitter, hebben wij nog wat moties en een geschenk.
Een tweetal moties met betrekking tot milieu en duurzaamheid, voorzitter. Een onderwerp, voorzitter dat inmiddels bijna niet meer terug te vinden is in de cyclusdocumenten van dit college. Laat staan dat er enig concreet initiatief wordt genomen.
Groenbeheer; Woningvoorraad;
En dan nog het geschenk. Ja, ik hoor u denken, voorzitter, ‘hoed u voor Grieken met geschenken’, maar geen zorgen: aan dit geschenk is niets Grieks. Oud noch nieuw. Het is een kristallen bol, voorzitter, en hij werkt écht … althans zolang u het verkiezingsprogramma van GroenLinks eronder legt.
Gebruik hem, geacht college, en ik beloof: wij zullen wél naar u luisteren.
Tot zover.
